Аэрофотаздымкі Налібоцкай пушчы 1944 года

У Інтэрнэце выкладзены некаторыя нямецкія аэрафотаздымкі 1944 года Налібоцкай пушчы. Пераважна тая аэрафотаздымка рабілася нямецкім бокам ў студзені і траўні. З тых фотаздымкаў адчыняецца небезцікаўны выгляд Налібоцкага тэрэну, на якім адбіваецца зьнішчальнае спусташэньне вёсак і хутароў нямецкімі захопнікамі, значныя перадваенныя высечкі лясоў пераважна бароў, а таксама міжваеннае карыстаньне шмат якіх пляцаў зямлі дзеля сельскагаспадарчых мэтаў, дзе цяперака сталым масівам расьце лес.

Мною выбраны на мой погляд найбольш цікавыя кавалкі тых аэрафатаздымкаў, ідэнтыфікаваны, у якіх мясьцінах Налібоцкай пушчы яны рабіліся, а таксама дадзены сьціслы каментар.

У верхняй левай палове тое даліна і прыдалінныя лясы ва ўрочышчах Паташня, Пяшчаны, Дразды, Рабачова і Чугурка. У ніжняй правай частцы відаць паўночна-заходні бок раскошнай багны Паўднёвае Ўюнішча, па якой ужо пракладзена асушальная канава. Тая багна галявінная з трысьнягова-асаковым травастанам нізіннага тыпу.

Тое па цэтру зьверху ўніз даліна Бярэзіны і прыдалінныя лясы ва ўрочышчах Паташня, Пяшчаны, Дразды, Рабачова, Чугурка, Мільва і Галайбова Града. Унізе па цэнтру відаць зьнішчаная вёска Мільва-Бярэзіна ды навакольныя нівы. Зьлева па цэнтру багенная даліна рэчкі Чапунка, яшчэ некранутая асушэньнем. Праваруч відаць заходні бок раскошнай багны Паўднёвае Ўюнішча, па якой ужо пракладзена асушальная канава. Тая багна галявінная з трысьнягова-асаковым травастанам нізіннага тыпу.

Спаленая нямецкімі захопнікамі вёска Рудня Налібоцкая. Рэчка Вуса цячэ цераз яе тэрэн. Відаць, што тая вёска была агромістая. Жыхары карысталі шмат навакольных земель дзеля вырошчваньня бульбы, жыта, гародаў ды пашы. Па самому паселішчу панавалі пяскі. Бачна шэраг пяшчаных выдзьмаў з аголенымі пяскамі.

Справа ўнізе зьнішчаная нямецкімі захопнікамі вёска Кляцішча. Над ёй шырокая багенная даліна рэчкі Вуса з Жоўта-Нёманскім і Шубіна-Нёманскім каналамі. Асабліва раскошная багна прылягае да вёскі з поўначы ва ўрочышчы Парцыянава. Праз Парцыянава ад Вусы прастуе значны канал да Кляцішчаў, якога цяперака няма. Яшчэ вышэй з поўначы відаць рачулкі Жоўтая і Ліпніца, якія тады цяклі ў Вусу. Далей на поўнач праглядваецца Гразнае балота ў Завушні (праваруч) і багенная даліна рэчкі Ізьледзь (леваруч). За ёю ў левым верхнім куту відаць ніжняе міжрэчча Волькі ды Ізьледзі. На той час тамака мала лесу, бо тэрэн пад нівамі, пашай і высечкамі. Шматлікія даваенныя хутары (Барсукі, Барсуча, Жабрачыха, Стаў, Брусава, Вайнілаўшчына) тамака і зьлева па цячэньню Ізьледзі зьнішчаны таксама. Цяперака ў тых міжрэчных мясьцінах стала прасьціраецца лес, які пераважна прадстаўлены борам.

Зьнішчанае Кляцішча ды багеннае ўрочышча Парцыянава.

Ніжняе міжрэчча Волькі ды Ізьледзі. На той час тамака мала лесу, бо тэрэн пад нівамі, пашай і высечкамі. Шматлікія даваенныя хутары (Барсукі, Барсуча, Жабрачыха, Стаў, Брусава, Вайнілаўшчына) тамака і зьлева па цячэньню Ізьледзі зьнішчаны таксама. Цяперака ў тых міжрэчных мясьцінах стала прасьціраецца лес, які пераважна прадстаўлены борам.

Паташня пры Бярэзіне і яе старыцах (зьлева ўверсе). Распрацаванае ніжняе міжрэчча Волькі ды Ізьледзі (справа ўверсе). У ніжняй палове паўночная частка раскошнай багны Паўднёвае Ўюнішча, па якой ужо пракладзены яшчэ нешматлікія асушальныя канавы. Тая багна галявінная з трысьнягова-асаковым травастанам нізіннага тыпу.

Урочышча Няроўны Бор з рачулкай Лебяжода ўнізе.

Урочышча Шубін. Зьлева ўверсе відаць рэшты зьнішчанага хутара Шубін. Па цэнтру рэшта ракі Вуса, якая пазбавілася вады , забранай Шубіна-Нёманскім і Жоўта-Нёманскім каналамі, але набыла крыху вады з рэчак Фэрбіна ды Паўднёвая Каменка паўднёвей Кляцішчаў.

Па цэнтру рэчка Паўднёвая Каменка блізу хутара Шубін, які ўнізе зьлева. Тое яе ніжні кавалак блізу ўцяканьня ў Вусу. Уверсе зьлева багенная напаўзатопленая даліна ракі Вуса.

Лясное ўрочышча Зарудны Бор паўднёвей Кляцішчаў. Уверсе відаць даліна рачулкі Фэрбіна, унізе - Паўднёвай Каменкі.

Жоўта-Нёманскі канал пры ўцяканьні ў Нёман.